ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ακτή Θεμιστοκλέους Φρεαττύδα
185 37 Πειραιάς
Τηλ: 210 45 16 264, 42 86 959
Fax: 210 45 12 277
E-mail: info@hmmuseum.gr , hellenicmaritimemuseum@gmail.com
web site: www.hmmuseum.gr
Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1949 και από το 1971 στεγάζεται στο κτήριο της Μαρίνας Ζέας στον Πειραιά. Είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, σωματείο κοινωφελές, μη κερδοσκοπικό. Αποτελεί το θεσμικό θεματοφύλακα της Ναυτικής μας ιστορίας, τέχνης, κληρονομιάς και παράδοσης.
Σκοποί του Μουσείου είναι η αναζήτηση, περισυλλογή, συγκέντρωση, συντήρηση, διαφύλαξη και έκθεση των ιστορικών κειμηλίων που έχουν σχέση με την επίδοση των Ελλήνων στα θαλάσσια έργα από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Στους σκοπούς του Μουσείου περιλαμβάνεται ακόμα η μελέτη και τεκμηρίωση της ναυτικής μας κληρονομιάς και γενικά η καλλιέργεια της αγάπης των νέων για τη θάλασσα, γεγονός που εκπληρώνει και την παιδαγωγική αποστολή του Μουσείου.
Στις 10 μεγάλες αίθουσες του μουσείου παρουσιάζεται με ανάγλυφο τρόπο η ναυτική πορεία του έθνους μέσα στους αιώνες. Παρουσιάζοντας στους επισκέπτες του 2.500 εκθέματα που αφορούν τη δημιουργία, ιστορία, εξέλιξη και ανάπτυξη της ναυτιλίας των Ελλήνων από την προϊστορία ως τον 20ο αιώνα προσπαθεί να καταγράψει την πορεία της ναυτοσύνης των Ελλήνων και τη σημασία της για την οικονομική, πολιτική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας.
Την πρώτη αίθουσα κοσμούν προσωπογραφίες των ιδρυτών και ανθρώπων που έδρασαν στη θάλασσα. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η ναυτική δραστηριότητα των Ελλήνων κατά την προϊστορία, την αρχαιότητα, τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο ως το τέλος του 18ου αιώνα.
Οι επόμενες εκθεσιακές ενότητες είναι αφιερωμένες στον αγώνα της ανεξαρτησίας του ’21, ενώ στη συνέχεια ακολουθούν τα εκθέματα από τη σύσταση του Ελληνικού κράτους έως τους Βαλκανικούς πολέμους. Η επόμενη αναφέρεται στην εποποιία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ενώ οι τελευταίες αφορούν την ιστορία και εξέλιξη του εμπορικού ναυτικού.
Ο επισκέπτης έχει τη ευκαιρία να ταξιδέψει στο χώρο και το χρόνο διευρύνοντας την αντίληψή του και την προοπτική αντιμετώπισης του ιστορικού του περίγυρου και να επισημάνει τις σχέσεις του με άλλους λαούς σε επίπεδο εμπορικών και πολιτιστικών ανταλλαγών.
Γίνεται προσπάθεια να συνδεθούν τα αντικείμενα με το κοινωνικό και ιστορικό τους περιβάλλον, αναλύοντας τα γεγονότα της εποχής, παρουσιάζοντάς τα στην ολική τους διάσταση και εντοπίζοντας τις συνέπειες και τα αποτελέσματα που αυτά έχουν για την εξέλιξη της χώρας μας και να γεφυρωθεί το χάσμα των γενεών, βοηθώντας τον επισκέπτη να συνειδητοποιήσει τον αδιάκοπο ρου της ναυτικής μας ιστορίας και την αλληλεπίδραση της μιας ιστορικής περιόδου στην άλλη.
Μέσω της προσπάθειας για τη διάσωση και τη συντήρηση αντικειμένων και σκαφών με ιστορική αξία το Μουσείο διαδραματίζει έτσι έναν ουσιαστικό ρόλο στη δημιουργία αισθητικής αντίληψης καθώς και στη προώθηση της έρευνας και της εκπαίδευσης με καθημερινές ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Για την καλύτερη επίτευξη του ερευνητικού και εκπαιδευτικού του έργου στο Μουσείο λειτουργεί και η μεγαλύτερη ναυτική βιβλιοθήκη της Ελλάδος με περισσότερους από 19.000 τίτλους βιβλίων και περιοδικών, η οποία είναι οργανωμένη με το διεθνές σύστημα DEWEY. Η βιβλιοθήκη είναι ανοιχτή στο κοινό τις ώρες και ημέρες λειτουργίας του Μουσείου. Οι αναγνώστες είναι κυρίως φοιτητές ναυτιλιακών σχολών, ερευνητές που εξειδικεύονται σε ναυτικά θέματα, μαθητές και άλλοι.
Συμμετέχοντας σε εκθέσεις ναυτικού θέματος που περιοδεύουν σε ακριτικές περιοχές και νησιά αποτελεί ένα δυναμικό παράγοντα της πολιτιστικής ζωής της χώρας μας που ευαισθητοποιεί το κοινό στα θέματα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και προβάλλει τη ναυτική παράδοση στο εξωτερικό συμμετέχοντας σε συνέδρια και σεμινάρια, σε διεθνείς εκθέσεις και προγράμματα κοινοτικού χαρακτήρα που σκοπό τους έχουν την ανάδειξη της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών της Μεσογείου.
Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος είναι μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM), της Διεθνούς Ένωσης Ναυτικών Μουσείων (ICMM) και της Ένωσης Ναυτικών Μουσείων της Μεσογείου (AMMM).
Συγχρόνως συνεχίζεται η καταγραφή, καταλογογράφηση και τεκμηρίωση των εκθεμάτων μας με τη βοήθεια σύγχρονων συστημάτων με σκοπό την καλύτερη ταξινόμηση και οργάνωση των συλλογών μας και την διασφάλιση του εκθεσιακού υλικού.
Στο Ναυτικό Μουσείο υπάρχει και μια σημαντική φωτογραφική συλλογή της οποίας η οργάνωση ξεκίνησε το 1993 και υπερβαίνει σήμερα τις 12.000 πρωτότυπες φωτογραφίες (ασπρόμαυρες και έγχρωμες), μέρος των οποίων περιλαμβάνεται σε φωτογραφικά λευκώματα. Δεν υπάρχουν δυστυχώς αρνητικά σε φιλμ παρά μόνο ελάχιστα σε γυάλινες πλάκες. Η συλλογή αυτή καλύπτει ένα φάσμα θεμάτων, που αφορούν κυρίως τη ναυτική ιστορία της Ελλάδος και περισσότερο την ιστορία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού από τα τέλη του 19ου αιώνα ως σήμερα. Υπάρχουν πολλές φωτογραφίες σχετικά με τους Βαλκανικούς Πολέμους, (κυρίως του γνωστού φωτογράφου Α. Γαζιάδη) τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας μεγάλος αριθμός αναφέρεται στην Ιστορία της Ελληνικής Αεροπορίας από τα πρώτα της βήματα μέχρι σήμερα. Οι φωτογραφίες είναι ταξινομημένες θεματικά.
Η μεθοδολογία της περιγραφής και οργάνωσης του φωτογραφικού υλικού βασίστηκε στα διεθνώς βιβλιοθηκονομικά πρότυπα περιγραφής και καταλογογράφησης υλικού. Το μεγαλύτερο μέρος τους είναι καταγεγραμμένο και τεκμηριωμένο σε δελτία ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η ψηφιοποίηση του υλικού για την καλύτερη εξυπηρέτηση των χρηστών.
Ένα από τα σημαντικότερα τμήματα του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος αποτελεί το Ιστορικό του Αρχείο. Η συλλογή πρωτογενούς αρχειακού υλικού άρχισε, ήδη, από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του Μουσείου με σκοπό τη διάσωση, καταγραφή, μελέτη και τεκμηρίωση ιστορικών γεγονότων που έχουν ως άξονα τη ναυτική ιστορία και παράδοση του έθνους.
Το αρχειακό υλικό προέρχεται κατά κύριο λόγο από δωρεές γόνων ιστορικών οικογενειών και μελών του Μουσείου. Αριθμεί περισσότερες από 25.000 σελίδες και εκτείνεται χρονικά από την εποχή της ελληνικής παλιγγενεσίας ως τα τέλη περίπου του 20ου αι.
Το αρχειακό υλικό ταξινομείται σε γενικές θεματικές κατηγορίες από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι: Αρχεία ιδιωτών, ημερολόγια πλοίων, προσωπικά ημερολόγια, έντυπα, σηματολόγια πλοίων κ.α.
Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος έχει, μεταξύ των άλλων, ως σκοπό του την προβολή της ναυτικής ιστορίας, των παραδόσεων και της ναυτικής κληρονομιάς στους νέους καθώς και την καλλιέργεια της αγάπης για τη θάλασσα που για τους Έλληνες αποτελεί αστείρευτη πηγή ζωής. Για τη δημιουργική και άμεση επαφή των μαθητών με τις μουσειακές συλλογές διοργανώνεται από το 1993 σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Τα προγράμματα αυτά απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 4-16 ετών και ενδεικτικά κατά το έτος 2018 συμμετείχαν σε αυτά περίπου 18.000 μαθητές.
